Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zakończyło projekt cyfrowej rekonstrukcji Zamku Żupnego w 4. fazach historycznych od wczesnego średniowiecza po wiek XIX. Finalnym etapem są niezwykle precyzyjne animacje.

    Zapraszamy do odkrywania zupełnie nieznanego wyglądu Zamku! Przygotowany, w wyniku badań wielu źródeł historycznych i drobiazgowych studiów ikonograficznych, pokaz stwarza możliwość obejrzenia Zamku w konkretnych okresach historycznych.
    Zachęcamy do wirtualnej wędrówki śladem zmieniających się budowli od końca XIII do połowy XIX wieku. To unikalna okazja do zobaczenia licznych miejsc, które się nie zachowały: średniowiecznej kuchni żupnej na dziedzińcu głównym czy drewnianej sali łączącej piętro budynków zamkowych, aż do XVIII wieku. Animacje pozwalają także zaobserwować liczne szczegóły m.in. renesansowy wykusz kaplicy zamku północnego, okna z godłami królewskimi czy zegar na wieży, który notabene był starszy od ratuszowego zegara w Krakowie.

Faza I (XIII/XIV w.)
            Najstarsze, murowane założenie zamku z przełomu XIII i XIV w. miało postać prostokątnego budynku otoczonego owalnie murem obronnym z fosą. W obrębie murów zachował się szyb drążony w poszukiwaniu soli (2 połowa XIII w.).

Faza II (2 poł. XV w.)
            W XIV w. zamek rozbudowano i podwyższono. Od zachodu powstała okazała sala jednofilarowa z dekoracyjnym sklepieniem gotyckim. Niewielkie budowle przy murach obwodowych w XV w. zostały powiększone i po połączeniu utworzyły piętrowe skrzydło północne.
            W 2 połowie XIV wieku włączono zamek w obręb powstających fortyfikacji miejskich, z których pozostała baszta północno-zachodnia z fragmentem murów. W pobliżu wybudowano kuchnię wydającą bezpłatne posiłki dla pracowników żupnych (aż do 1565 r.)

Faza III, (1 poł. XVII w.)
            W połowie XVI w. budynek środkowy i północny połączyła sala „gdzie żupniki wymalowano”, wzniesiona na piętrze ponad dziedzińcem. W efekcie renesansowej przebudowy w wykuszu od strony północnej urządzono kaplicę, a wnętrza zamkowe zostały bogato wyposażone.
            Najokazalsza Sala Królewska urządzona ponad reprezentacyjną salą gotycką została przed 1620 r. zniszczona w pożarze. Ponad środkową częścią zamku wznosiła się wieża strażnicza z zegarem (założony przed 1518 r.), z której grą na dudach, a w XVII w. na trąbce wzywano robotników do pracy.

Faza IV (XIX w.)
            Od 2 połowy XVII w. do XIX w. rozwijała się nowa zabudowa w rejonie średniowiecznych kuchni królewskich. Od 1730 r. funkcjonował wjazd od strony zachodniej, którego bramę chronił mur z otworami strzelniczymi. W XVIII w. zamek był gruntownie przebudowywany i remontowany. Zlikwidowano salę nad dziedzińcem, a później dobudowano ganek komunikacyjny wzdłuż budynku północnego.
            Po rozbiórce licznych drewnianych zabudowań gospodarczych od strony południowej powstał parterowy budynek stajni i wozowni (1834-1836).
Animacje czterech faz rozwojowych zamku z opisami można zobaczyć na stronie www.muzeum.wieliczka.pl
Zamek Żupny w Wieliczce, dawna siedziba zarządu przedsiębiorstwa Żupy Krakowskie, został wpisany na listę UNESCO w czerwcu 2013 r.
Kontakt: Małgorzata Bogucka, m.bogucka@muzeum.wieliczka.pl