Znajdująca się na południowym wschodzie Turcji świątynia zostanie odnowiona. Początki budowli sięgają 9500 roku p.n.e., czyli jest ona starsza niż Stonehenge czy Piramida Cheopsa.
Początki cywilizacji
Od początku wykopalisk, czyli od 1995 roku archeolodzy poddawali wątpliwościom dotychczasowy sposób myślenia o początkach cywilizacji. Uczeni długo sądzili, że to rolnictwo doprowadziło do rozwoju społeczeństw – gdy myśliwi i zbieracze uprawiali rośliny (co wynikało z nadwyżki żywności), łatwiej było im organizować się w złożone wspólnoty. Natomiast historia świątyni Göbekli może świadczyć o czymś zupełnie innym. Klaus Schmidt, niemiecki archeolog, który prowadził wykopaliska argumentował, że mogło być zupełnie na odwrót: ogromne zapotrzebowanie na siłę roboczą potrzebną do wznoszenia budowli i ogrodzeń sprawiło, że ludność zmuszona była rozwijać rolnictwo i dzięki temu zapewniać robotnikom pokarm. Dowody zebrane z wykopalisk podtrzymują argumentację Schmidta, że to początki cywilizacji przyczyniły się do rozwój rolnictwa. W środku każdego z ogrodzeń znajdują się dwa wysokie słupy w kształcie litery T, rzeźbione na wzór ramion, rąk i przepasek biodrowych. Największy może ważyć około 16 ton. Wykonanie ich i przeniesienie z pobliskiego kamieniołomu musiało stanowić ogromne wyzwanie, wymagające siły setek ludzi, a co za tym idzie – sporych ilości pożywienia. W niedalekim sąsiedztwie ruin świątyni odnaleziono ślady innych budowli, co może świadczyć o stałym osadnictwie w okolicy i podróżowaniu ówczesnej ludności. Według uczonych, możliwość zjedzenia posiłku była najważniejszym aspektem przyciągającym ludzi do budowy. A w okolicy wykopalisk na pewno ucztowano: znaleziono pozostałości po kościach zwierząt i ogromnych kamiennych naczyniach.
Odnowienie świątyni
Grupa Doğuş podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos oświadczyła, że będzie finansować projekt odrestaurowania we współpracy z National Geographic Society. Wartość projektu szacuje się na 15 mln dolarów a realizacja projektu ma trwać 20 lat.