MICHAŁ DOMAŃSKI
Wokół Warszawy, w odległości ok. 50 km, znajduje się wiele interesujących miejsc do zobaczenia. U wrót stolicy Mazowsza czekają na nas urokliwe krajobrazy i piękna przyroda oraz ciekawe zabytki i mnóstwo możliwości aktywnego wypoczynku dla całej rodziny. Wystarczy chociażby udać się do dwóch położonych na wschód od polskiej metropolii powiatów – mińskiego i otwockiego, aby się o tym przekonać.
Mogą się one pochwalić atrakcyjnymi terenami, licznymi obszarami zielonymi, uroczymi rzeczkami, ciszą i spokojem. Łatwo do nich również dotrzeć z Warszawy komunikacją autobusową, kolejową, mikrobusami lub własnym samochodem. O słynnej linii otwockiej i tutejszej wspaniałej drewnianej architekturze świdermajer napisano już bardzo wiele. Nie dziwi więc fakt, że okolice Otwocka, Józefowa czy też pobliskiej Wiązowny cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród warszawskich miłośników turystyki aktywnej oraz osób poszukujących tuż obok granic stolicy Polski ładnych działek bądź domów i chcących zamieszkać w starym sosnowym lesie na rubieżach Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. To samo zresztą tyczy się pobliskiego powiatu mińskiego, na terenie którego znajdziemy aż 8 ciekawych rezerwatów przyrody, m.in. Rudkę Sanatoryjną w gminie Mrozy czy Bagno Pogorzel koło wsi Grabina. W te atrakcyjne rejony przeprowadza się w ostatnich latach wielu warszawiaków, którzy tęsknią za ciszą i spokojem oraz bliskim kontaktem z naturą, a jednocześnie ze względu na pracę, studia czy szkołę, liczne imprezy kulturalne, kina, teatry, muzea, sklepy i restauracje pragną osiąść niedaleko miasta stołecznego, aby z łatwością dostać się do jego centrum. To wszystko gwarantują im właśnie powiaty miński i otwocki. Zarówno ich mieszkańcy, jak i przyjeżdżający na te podwarszawskie ziemie turyści mogą tu odpocząć w prawdziwie sielskiej atmosferze.
Siedzibą powiatu mińskiego jest 40-tysięczne miasto Mińsk Mazowiecki, położone w odległości 38 km od centrum Warszawy. To miejsce zamieszkania i wypoczynku wielu osób pracujących w stolicy. Znajdziemy tutaj np. ruiny dworku rysownika i malarza Michała Elwiro Andriollego (1836–1893) – twórcy stylu budownictwa świdermajer (nadświdrzańskiego). Natomiast ośrodek władz powiatu otwockiego stanowi 45-tysięczny Otwock, usytuowany w Dolinie Środkowej Wisły, nad rzeką Świder, oddalony zaledwie o ok. 25 km od warszawskiego Śródmieścia. Zaistniał on jako popularna miejscowość uzdrowiskowa (Otwock Sanatoryjny) dzięki budowie Kolei Nadwiślańskiej otwartej w sierpniu 1877 r. Jednym z prekursorów działalności wypoczynkowej na jego terenie był wspomniany już przeze mnie Michał Elwiro Andriolli, który w ten sposób przyczynił się ogromnie do rozwoju miasta. Dzięki niemu powstało tu wiele wspaniałych willi w stylu świdermajer. Przed wybuchem II wojny światowej w otwockim uzdrowisku przebywali m.in. Józef Piłsudski oraz Władysław Reymont. Obecnie główne atrakcje turystyczne tej podwarszawskiej miejscowości i całego powiatu to malownicza rzeka Świder, prawy dopływ Wisły, oraz piękne sosnowe lasy wchodzące w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Warszawiacy i turyści z całego kraju chętnie odwiedzają również wieś Otwock Wielki, w której wznosi się prawdziwa perełka – późnobarokowy Pałac Bielińskich projektu Tylmana z Gameren, przebudowany w połowie XVIII w. przez królewskiego architekta Jakuba Fontanę. Od grudnia 1981 r. do maja 1982 r. w tej zabytkowej rezydencji magnackiej internowany był Lech Wałęsa. Dzisiaj mieści się w niej interesujące Muzeum Wnętrz, oddział Muzeum Narodowego w Warszawie.
Powiat miński jest jednym z największych powiatów ziemskich w Polsce – ma powierzchnię prawie 1200 km². Zamieszkuje go obecnie 150 tys. osób. Poza Mińskiem Mazowieckim znajdziemy tutaj takie miejscowości jak Sulejówek, Mrozy, Halinów, Cegłów, Dębe Wielkie czy Kałuszyn. Najważniejszy i najcenniejszy pomnik przyrody na tym terenie stanowi rosnąca nad rzeką Srebrną najstarsza w naszym kraju sosna zwyczajna. Jej wiek szacuje się na 350 lat. Z kolei powiat otwocki zajmuje jedynie obszar 615 km², na którym żyje jednak aż ponad 120 tys. ludzi. W jego skład wchodzą, oprócz Otwocka, m.in. Józefów, Karczew, Celestynów, Kołbiel, Sobienie-Jeziory czy Wiązowna. Tutejszym bogactwem są rozległe lasy, bezcenne przyrodniczo łąki i torfowiska, a także naturalne, dzikie koryta Wisły i Świdra. Region ten wyróżnia się też bardzo czystym powietrzem, typowym dla uzdrowisk. Nic więc dziwnego, że powiat otwocki przyjęło się nazywać liderem sosnowych klimatów.
PODWARSZAWSKA CISZA I SANKTUARIA DZIKIEJ PRZYRODY
Wielbiciele spokoju i nieskażonej natury powinni odwiedzić w powiecie mińskim choćby jeden z 8 tutejszych rezerwatów przyrody. Rudka Sanatoryjna chroni fragment lasu mieszanego z dużym udziałem jodły pospolitej. Natkniemy się tutaj także na pierwiosnki i zawilce. Poza tym dużą atrakcję turystyczną Mrozów stanowi również tramwaj konny. Wzdłuż jego niemal 2-kilometrowej trasy powstała ścieżka edukacyjna. Prowadzi ona właśnie przez malowniczy teren Rudki Sanatoryjnej. Historyczna linia Mrozy – Rudka, zbudowana w 1902 r., to jedyna czynna kolej konna w Polsce. Niedaleko stąd leży Rogoźnica z kompleksem olsów, czyli lasów olchowych (olszowych) porastających żyzne, bagienne siedliska. Na obszarze gminy Mrozy znajduje się też największy rezerwat przyrody powiatu mińskiego – Florianów, a także Przełom Witówki o lokalnej nazwie Zdroje. Ten pierwszy ma za zadanie chronić interesujące naturalne formy geologiczne i geomorfologiczne pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego, zwłaszcza oz, morenę czołową oraz wydmę paraboliczną, wraz z charakterystycznymi dla nich zbiorowiskami roślinnymi. Natomiast ten drugi to wyróżniający się dużym pięknem fragment przełomu rzeki Witówki. Z kolei w gminie Cegłów istnieje już od ponad 60 lat Jedlina. Ten rezerwat przyrody może się pochwalić wspaniałym drzewostanem z ponad 150-letnimi okazałymi jodłami. Nieopodal wsi Grabina koło Mińska Mazowieckiego leży urocze Bagno Pogorzel (Bagno Pogorzelskie). W jego skład wchodzą naturalny zbiornik retencyjny, zbiorowiska roślinne, takie jak mszar środkowoeuropejski, bór bagienny, ols turzycowy czy grąd subkontynentalny, oraz stanowiska roślin chronionych i rzadkich, np. rosiczki okrągłolistnej, grzybieni północnej i modrzewnicy zwyczajnej. W gminie Siennica natomiast znajduje się Wólczańska Góra. To rezerwat geologiczny – jego celem jest ochrona ozu, którego zbocza dość stromo opadają ku rzece Świder. Rośnie tu las dębowy (dąbrowa świetlista) i bór świeży. Na tym terenie w 1939 r. rozegrała się jedna z bitew kampanii wrześniowej. Na koniec trzeba jeszcze wspomnieć o rezerwacie Świder, położonym w większości poza granicami powiatu mińskiego, obejmującym jednak swoim zasięgiem fragment gminy Siennica. Żyją w nim liczne gatunki ryb, ptaków i ssaków. Obejmuje on 41 km rzeki Świder – począwszy od Dłużewa, a na moście w Świdrach Wielkich kończąc. W tej pierwszej wsi co roku odbywa się plener Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wznosi się w niej wybudowany w latach 1901–1902, według projektu architekta Jana Fryderyka Heuricha, dwór Stanisława Dłużewskiego.
Jednak Świder to przede wszystkim duża atrakcja turystyczna powiatu otwockiego – miast Otwock i Józefów oraz gmin Wiązowna i Kołbiel. W tej ostatniej otacza go Mazowiecki Park Krajobrazowy. Ten rozległy rezerwat ma za zadanie chronić naturalny charakter rzeki Świder i jej największego dopływu – Mieni. Na tutejsze urokliwe pejzaże składają się malownicze przełomy, zakola (meandry) i progi rzeczne oraz bujna nadbrzeżna roślinność. Miłośnicy ornitologii spotkają tu zimorodki, jaskółki brzegówki i kilka gatunków dzięciołów. Nad Świdrem natkniemy się również na wydry. Rzeka ma miejscami bystry nurt, a woda w niej jest dość czysta. Na niektórych odcinkach powstają charakterystyczne łachy – piaszczyste wysepki. Interesującym elementem krajobrazu są także progi rzeczne, zwane szypotami. Piaszczyste dno, niewielka głębokość i interesujące otoczenie Świdra wpłynęły na jego dużą popularność wśród turystów i mieszkańców okolic. Przyjeżdżają oni tutaj chętnie na spływy kajakowe, wycieczki rowerowe i piesze oraz pikniki. Gęste lasy i liczne dzikie plaże tworzą też doskonałe warunki do wypoczynku dla rodzin z dziećmi.
W granicach powiatu otwockiego znajduje się aż 11 rezerwatów przyrody. Oczywiście, najpopularniejszym i jednocześnie największym z nich jest Świder. Warto również wspomnieć o ciekawym Bocianowskim Bagnie usytuowanym na zachód od wsi Bocian koło Celestynowa. Chroni on naturalne lasy sosnowe rosnące na wydmach i położonych między nimi torfowiskach z zarastającymi jeziorkami. Spotkamy tu wiele zwierząt, m.in. łosie, dziki i sarny oraz ptaki wodno-błotne. Z kolei w granicach Karczewa, na wschód od centrum miasta, leży rezerwat Na Torfach. Na jego obszarze mieści się płytkie zatorfione jezioro Torfy i podmokłe lasy. Obok wznosi się stara leśniczówka z ośrodkiem edukacji ekologicznej. Można się do niej dostać drogami gruntowymi lub szlakami turystycznymi (czarnym i niebieskim) prowadzącymi ze stacji kolejowej w Otwocku. Ten interesujący rezerwat przyrody stanowi ostoję gadów i płazów, ptactwa błotnego oraz łosi, saren, kun leśnych czy borsuków. Warto odwiedzić także Szerokie Bagno położone między Osieckiem a Zabieżkami. Utworzono je 30 lat temu w celu ochrony torfowiska wysokiego oraz fragmentów boru bagiennego i wilgotnego z charakterystyczną dla nich florą i fauną. Wielu turystów przyciągają też Wyspy Świderskie leżące na terenach miast Karczew, Otwock i Józefów oraz na obszarze gminy Konstancin-Jeziorna (powiat piaseczyński). Rezerwat ten obejmuje liczne wyspy, mielizny i piaszczyste łachy przy ujściu rzeki Świder do Wisły. To miejsce gniazdowania i żerowania ok. 140 gatunków ptaków. Wreszcie nie wolno zapomnieć również o Żurawinowym Bagnie. Natrafimy na nie we wsi Regut, w gminie Celestynów, przy trasie Góra Kalwaria – Mińsk Mazowiecki. Chroni ono malownicze torfowisko przejściowe oraz otaczające je bory bagienne i wilgotne.
Jak więc widać, mimo niewielkiej odległości od rejonów przemysłowych i sąsiedztwa Warszawy, powiat otwocki może się pochwalić dziką przyrodą oraz bardzo czystym powietrzem. Przykładowo Otwock spełnia w tym zakresie surowe normy określane dla miejscowości uzdrowiskowych. W granicach administracyjnych lidera sosnowych klimatów znajdziemy Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu, Mazowiecki Park Krajobrazowy oraz liczne rezerwaty przyrody, którym poświęciłem już trochę miejsca powyżej. To bez wątpienia wielki atut dla osób poszukujących ciszy i spokoju oraz bliskiego kontaktu z nieskażoną naturą.
ZAMIESZKAĆ WŚRÓD ZIELENI NA PRZEDMIEŚCIACH WARSZAWY
Tereny powiatów mińskiego i otwockiego cieszą się w ostatnim czasie coraz większym zainteresowaniem nie tylko wśród miłośników dzikiej przyrody i turystyki aktywnej, ale także wśród osób poszukujących atrakcyjnych i – co ważne – znacznie tańszych niż w stolicy działek budowlanych czy domów jednorodzinnych. Nic więc dziwnego, że w okolicach Sulejówka, Halinowa, Mińska Mazowieckiego, Otwocka, Józefowa czy Wiązowny powstaje wiele interesujących inwestycji. Na ogół są one oddalone zaledwie o ok. 20–30 km od centrum Warszawy. To doskonała propozycja dla tych, którzy nie lubią zgiełku wielkich miast, ruchliwych tras i hałaśliwych blokowisk. Tutejsze nowe osiedla domów jednorodzinnych gwarantują im ciszę i spokój, bezkresne zielone horyzonty, świeże powietrze oraz własne ogrody o dużych powierzchniach. Coraz więcej osób docenia zalety mieszkania na przedmieściach. Każdego roku przybywa warszawiaków, którzy decydują się na przeprowadzkę do malowniczych podwarszawskich miejscowości, a ich wybór dość często pada właśnie na powiaty miński i otwocki.
Przykładowo firma Kerbud & Elbix ma w swojej ofercie willowe osiedle w Sulejówku – Akacjowe Ogrody. Tworzy je osiem domów jednorodzinnych w zabudowie bliźniaczej, wyposażonych we wszystkie instalacje. Ten kompleks wznosi się przy ul. Szklarniowej, w zielonej i spokojnej okolicy, z dala od miejskiego zgiełku, a jednocześnie w pobliżu aglomeracji warszawskiej. Do centrum stolicy dotrzemy stąd Traktem Brzeskim w ok. 40 minut. Możemy również skorzystać z komunikacji publicznej – podróż pociągiem Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM) z Sulejówka do Śródmieścia Warszawy zajmuje mniej więcej pół godziny. Budynki na osiedlu zaprojektowano funkcjonalnie – na parterze, poza kuchnią i salonem, wygospodarowano miejsce na niezmiernie przydatną spiżarnię. Na piętrze znajdują się cztery sypialnie i obszerna łazienka. Poza garażem na jeden samochód przewidziano też drugie miejsce postojowe na podjeździe. Powierzchnia użytkowa domu to 170 m², a działki – od 380 do 700 m². Do sprzedania zostały jedynie ostatnie trzy nieruchomości w cenie ok. 550 tys. zł (z ogrodami od 450 do 500 m²).
Z kolei na terenie powiatu otwockiego atrakcyjnie wygląda oferta firmy Technobud, która zbudowała osiedle Stefania w uroczej miejscowości Stefanówka pod Wiązowną, zaledwie ok. 25 km od centrum Warszawy. Wjazdu do niego pilnuje bocianie gniazdo. Nic więc dziwnego, że osiedlowej uliczce nadano niedawno nazwę Bocianiej. Stoją przy niej ładnie zaprojektowane domy jednorodzinne w zabudowie bliźniaczej, posiadające instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną, gazową oraz alarmową z możliwością monitoringu. Dostępne są w dwóch wariantach – o powierzchni 175 i 185 m². Osiedle Stefania tworzą parterowe budynki z użytkowym poddaszem oraz garażem (na jeden lub dwa samochody). Działki mają od 522 do 767 m². Na parterze domu znajduje się salon z wyjściem na taras, kuchnia ze spiżarnią, jadalnia i łazienka. Na tym samym poziomie mieści się też pomieszczenie gospodarcze z piecem (kotłownia). Poddasze użytkowe tworzą cztery sypialnie (lub trzy plus garderoba), łazienka i trzy balkony. Do kupienia zostały tutaj ostatnie cztery nieruchomości. Najtańsza z nich kosztuje jedynie 435 tys. zł – budynek w stanie surowym zamkniętym o powierzchni 175 m² z 739-metrową działką. Za najdroższą natomiast zapłacimy ok. 750 tys. zł – dom wykończony pod klucz, nowocześnie wyposażony i gotowy do zamieszkania. Ma on również powierzchnię 175 m². Znajduje się przy nim 647-metrowy ogród.
Jak więc widać, w powiatach mińskim i otwockim można zostać właścicielem funkcjonalnego domu jednorodzinnego z dużą działką w naprawdę atrakcyjnej cenie i korzystać do woli z dobrodziejstw, które oferuje życie na przedmieściach Warszawy. Mamy tu zapewnione ciszę, spokój, liczne tereny zielone oraz czyste powietrze. A czegóż można chcieć więcej w dzisiejszych czasach?
