Peru zawsze gościnne dla Polaków

Martha Chavarri-Dupuy – ambasador Republiki Peru w Polsce – odpowiada na pytania Michała Domańskiego.

W tym roku przypada 90. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych między Peru a Polską. Co łączy oba nasze kraje?

Rocznicę tę obchodzimy dokładnie w dniu 6 września br. Z tej okazji planujemy zorganizowanie licznych wydarzeń, prezentujących rozwój relacji pomiędzy naszymi państwami w różnych dziedzinach. Należy jednak podkreślić, że historia kontaktów mieszkańców obu krajów jest dużo dłuższa. W połowie XIX w. przybyło do Peru wielu wybitnych Polaków, którzy w znacznym stopniu przyczynili się do rozwoju nauk i infrastruktury naszej republiki. Warto wspomnieć, że jeszcze do niedawna najwyżej położona linia kolejowa na świecie, za jaką uważano Ferrocarril Central del Perú (obecnie Ferrocarril Central Andino, czyli Centralną Kolei Andyjską), została zaprojektowana przez polskiego inżyniera Ernesta Malinowskiego.

W 1876 r. Edward Habich założył w Limie Escuela Especial de Ingenieros de Construcciones Civiles y de Minas del Perú – Wyższą Szkołę Inżynieryjno-Górniczą Peru, którą później przekształcono w działający do dziś Universidad Nacional de Ingeniería – Narodowy Uniwersytet Inżynieryjny. Polscy badacze peruwiańskiej flory i fauny poszerzyli naszą wiedzę z zakresu biologii. Dość niedawno, bo w 1996 r., ekspedycja naukowa pod przewodnictwem podróżnika i reportera Jacka Pałkiewicza dotarła do źródeł Amazonki w Andach Peruwiańskich na zboczu góry Quehuisha (5170 m n.p.m.). Odkrycie to potwierdziło Sociedad Geográfica de Lima (Towarzystwo Geograficzne Limy).

Obecnie zainteresowanie naszym krajem wśród Polaków wcale nie maleje. Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zajmuje się badaniami prekolumbijskich kultur starożytnego Peru. Posiada stację naukową w Cusco – El Centro de Estudios Andinos de la Universidad de Varsovia en el Cusco (Centrum Studiów Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego w Cusco), która współpracuje z Universidad Nacional de San Antonio Abad del Cusco (Narodowym Uniwersytetem św. Antoniego Opata w Cusco), oraz prowadzi projekt Castillo de Huarmey w  Huarmey leżącym na północ od Limy. Na tym polu pomagają nam również eksperci z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wrocławskiego. Jak widać, nasze społeczności łączy bardzo wiele.

 

Czym Peru przyciąga turystów z całego świata? Co każdy polski podróżnik powinien zobaczyć w Pani kraju?

Na terenie dzisiejszego Peru ludzie osiedlali się już od kilku tysiącleci. Na peruwiańskim wybrzeżu w okolicy Limy w dolinie Supe odkryto stanowisko ceremonialne Caral sprzed prawie 5 tys. lat. Obszar naszego państwa utożsamiany jest jednak głównie z imperium Inków, które skonsolidowało się w XV w., a przestało istnieć w drugiej połowie kolejnego stulecia, gdy w jego granicach pojawili się odkrywcy z Europy. To oni przyczynili się do tego, że cały świat dowiedział się o inkaskim państwie.

Tymczasem rozwój cywilizacji na terytorium starożytnego Peru można podzielić aż na cztery etapy: Periodo Formativo (Okres Formujący), Culturas Regionales Tempranas (Kultury Regionalne Wczesne), Horizonte Medio (Średni Horyzont) i Estados Regionales Tardíos(Państwa Regionalne Późne). Wśród wielu ówczesnych kultur warto wymienić takie, jak wspomnianą już Caral, Chavín z gór na północy, Paracas z południowego wybrzeża, Pucará z płaskowyżu Altiplano, Nazca z południowych brzegów Pacyfiku, Mochica i Sicán z północnego wybrzeża, Wari, Tiahuanaco, Chincha z południa, Chachapoyas z północnej części dżungli, Chan Chan z północy oraz Tahuantinsuyu z Cusco, dziś znane jako imperium Inków. Pozostałości po tych ludach są niezmiernie interesujące. Ruiny budowli, sprzęty rolnicze, ozdoby i ceramika zachwycają nie tylko miłośników historii i pozwalają dotrzeć do korzeni dzisiejszego Peru.

Warte bliższego poznania są również czasy kolonialne, hiszpańskiego Wicekrólestwa Peru (1542–1824), w trakcie których kultura rdzennej ludności wymieszała się z europejską, iberyjską. Na początku tej epoki narodziła się właśnie nazwa Peru, pochodząca według jednej z popularnych teorii od słowa Virú, określającego potężną cywilizację prekolumbijską, rozwiniętą w dolinach Chicama i Virú, w północno-zachodniej części kraju (na terenie obecnego regionu La Libertad).

FOT. BANCO DE IMáGENES DE PROMPERú/FERNANDO LóPEZ

Do naszego kraju podróżników z całego świata przyciąga jednak nie tylko jego wspaniała przeszłość. Współcześnie moja ojczyzna stanowi niezwykłą mieszankę wpływów europejskich z okresu kolonialnego oraz nowych republikańskich czasów, charakteryzujących się znacznym rozwojem gospodarczym. Nowoczesność przeplata się tutaj z bogatym folklorem, uważanym za jeden z najbardziej zróżnicowanych na kontynencie i zadziwiającym mnogością zwyczajów, strojów i rodzajów muzyki. Z drugiej strony mamy natomiast nasze narodowe rzemiosło: złotą i srebrną biżuterię czy sztukę użytkową (przedmioty wykonane z drewna, szkła, kamienia i innych tradycyjnych materiałów) oraz wyroby tekstylne z doskonałej wełny z alpak i wigoni lub cenionej peruwiańskiej bawełny z długich włókien, niezastąpionej w okresie upałów.

 

Kiedy najlepiej odwiedzić Peru? Jaki okres roku poleca Pani turystom z Polski?

Wszystko zależy od tego, co chcemy zobaczyć. Jeśli interesują nas magiczne Cusco i Machu Picchu, najlepiej przyjechać między czerwcem a wrześniem, ponieważ w tych miesiącach nie pada, dni są przeważnie słoneczne, a niebo nad Andami przybiera intensywny niebieski kolor. Warto wtedy także udać się na wspinaczkę wśród niesamowitych andyjskich szczytów oraz na najwyżej położone jezioro żeglowne na świecie – Titicaca (3812 m n.p.m.), na którego malowniczych brzegach i wyspach rozwinęły się różnorodne kultury.

Najlepsza pogoda do zwiedzania stanowisk archeologicznych usytuowanych nad Pacyfikiem panuje natomiast od października do kwietnia. Po obejrzeniu wspaniałych kolekcji dawnej biżuterii i ceramiki w miejscowych nowoczesnych muzeach można odpocząć na tropikalnych plażach na północy Peru lub uprawiać surfing w okolicy centralnego i południowego wybrzeża kraju, gdzie dużą popularnością cieszą się również żeglarstwo, sandboarding (zjazd na specjalnie przygotowanej desce z piaszczystych wydm) czy łowienie ryb. Ten region słynie też z cudownych pustynnych krajobrazów.

 

Dla odmiany na wycieczkę do amazońskiej dżungli każda pora roku będzie odpowiednia. Miłośnicy bliskiego kontaktu z dziewiczą naturą powinni wybrać się tu do jednego z wielu parków narodowych na obserwowanie rzadkich gatunków ptaków i motyli, a mniej aktywni turyści wyruszyć w rejs wygodnym pływającym hotelem po wodach olbrzymich rzek.

 

Jakie są tradycyjne peruwiańskie potrawy, których koniecznie trzeba spróbować w Pani ojczyźnie?

Kuchnia Peru łączy w sobie kolory, smaki i aromaty wszystkich epok i kultur, jakie wpłynęły na obecne zwyczaje w kraju. Miejscowe potrawy, oparte szczególnie na wybrzeżu na świeżych rybach i owocach morza, wraz z przybyciem Hiszpanów zostały wzbogacone o wpływy iberyjskie, a także arabskie i afrykańskie. Naszą dzisiejszą sztukę kulinarną ukształtowali również liczni imigranci, którzy przybyli w te strony już po powstaniu Republiki Peru. Włosi, Chińczycy czy Japończycy przywieźli ze sobą nieznane wcześniej składniki i techniki przyrządzania dań.

Różnorodność geograficzna naszego państwa, w którym wybrzeże sąsiaduje z wysokimi górami i bujną dżunglą, ma też swoje odzwierciedlenie w regionalnych kuchniach. Każdy rejon posiada charakterystyczne dla niego potrawy przygotowywane na bazie lokalnych produktów. Wszystkich tych specjałów możemy spróbować w Limie – mieście z największą w naszym kraju liczbą restauracji i barów oferujących przysmaki peruwiańskie, a także europejskie czy azjatyckie.

Za narodowe danie Peru uznawane jest ceviche, czyliświeża ryba marynowana w soku zlimonek. Chociaż zjemy je w prawie wszystkich zakątkach Ameryki Łacińskiej, w każdym przyrządza się je nieco inaczej. U nas podstawę stanowią nie tylko ryby, lecz także owoce morza, w szczególności krewetki. Smak peruwiańskiego ceviche różni się też w zależności od regionu.

Raczej niewielu Polaków wie o tym, że to właśnie Peru przyczyniło się do wprowadzenia do światowej diety ziemniaków. Obecnie w Limie znajduje się Centro Internacional de la Papa (Międzynarodowe Centrum Ziemniaka), a na terenie naszego kraju uprawia się ponad 3 tys. odmian tej rośliny. Poszukiwaczom nowych smaków polecam skosztować takich dań, jak np. causa limeña z żółtych bulw pochodzących z andyjskich wyżyn czy wywodzącego się z miasta Huancayo – papa a la huancaína z dodatkiem białej kukurydzy, zwanej choclo, i tradycyjnego świeżego sera.

Największą różnorodność potraw zaobserwujemy na wybrzeżu. Wśród nich warto wymienić m.in. szaszłyki anticuchos, ryż z kaczką arroz con pato a la chiclayana, kurczaka ají de gallina, wołowinę lomo saltado i jagnięcinę seco de cordero. Polakom mogą przypaść do gustu nasze smaczne zupy, choćby ta z krewetek chupe de camarones. Zachwycą ich na pewno również słodkości takie, jak np. mazamorra morada (kisiel z fioletowej kukurydzy), picarones (oponki z mąki, dyni i batatów) lub suspiro a la limeña (deser z kremem ze słodzonego mleka), a także smakołyki z peruwiańskich owoców lúcuma (Pouteria lucuma) i chirimoya (Annona cherimola).

Sztandarowym napojem Peruwiańczyków jest pisco sour – orzeźwiający aperitif przygotowywany na bazie pisco (napoju alkoholowego typu brandy pochodzącego z miejscowości Pisco) z dodatkiem kostek lodu. Poza tym na rynku istnieje wiele marek jasnego i ciemnego piwa, a wśród tradycyjnych trunków króluje chicha otrzymywana z fermentowanej kukurydzy.

Dzięki napływowi coraz większej liczby turystów również w naszym kraju rozwinęła się modna ostatnio turystyka kulinarna, której miłośnicy nastawieni są na poznawanie specjałów kuchni danego regionu świata. Jednocześnie w stolicach Ameryki, Azji i Europy powstało wiele restauracji serwujących peruwiańskie dania. Staramy się, aby podobny lokal otwarto też w Warszawie. W ten sposób smaki i aromaty Peru miałyby szansę zagościć także na polskich stołach.

 

Ilu polskich turystów przybywa do Peru w ciągu roku? Czy liczba ta wzrosła w ostatnich latach? Które miejsca w Pani kraju cieszą się największą popularnością wśród podróżników z Polski?

Trudno sprecyzować, jak wielu polskich turystów odwiedza rocznie Peru, przede wszystkim dlatego, że nie potrzebują oni wizy, aby móc do niego wjechać. Jednak wiemy, iż zainteresowanie Polaków naszym krajem z każdym rokiem staje się coraz większe. Dotyczy to zresztą podróżników z całego świata. Statystyki pokazują, że w minionym roku zanotowano 9-procentowy wzrost liczby turystów przekraczających nasze granice. PromPerú – Comisión de Promoción del Perú para la Exportación y el Turismo (Komisja Promocji Peru w dziedzinie Eksportu i Turystyki) – szacuje, że w 2013 r. utrzyma się ta pozytywna tendencja.

Do najczęściej odwiedzanych miejsc w Peru od wielu lat należą „Stolica Imperium Inków”, czyli Cusco, oraz „Zaginione Miasto Inków” – Machu Picchu (jeden z nowych siedmiu cudów świata). Jednak PromPerú i liczne peruwiańskie ambasady wciąż intensywnie pracują nad tym, aby spopularyzować też inne nasze miasta i regiony. Turystykę archeologiczną można przecież śmiało połączyć np. z uprawianiem sportów wodnych (surfingiem, żeglarstwem czy kajakarstwem) lub relaksującym odpoczynkiem na złotych plażach nad Pacyfikiem. Ze względu na piękne górskie krajobrazy niezwykłym przeżyciem jest też wędrówka caminos del Inca – inkaską siecią dróg, czy Valle Sagrado de los Incas (Świętą Doliną Inków, przez którą przepływa rzeka Urubamba). Ja ze swojej strony chciałabym szczególnie polecić mniej rozreklamowane atrakcje mojej ojczyzny, m.in. majestatyczny kanion Colca w regionie Arequipa – uważany przez wielu za najgłębszy na świecie, świątynie i piramidy kultury Mochica na północnym wybrzeżu, ruiny twierdzy Kuélap (Cuélap) w środku dżungli w prowincji Luya oraz Baños del Inca (Łaźnie Inki) w Cajamarce w Andach Północnych.

FOT. BANCO DE IMáGENES DE PROMPERú/RENZO TASSO

Dlaczego każdy prawdziwy globtroter powinien choć raz w życiu odwiedzić Peru?

Na pewno dlatego, że jest to kraj posiadający niezmiernie bogatą historię, a także kulturę, której początki tworzyły ludy żyjące tylko w tym właśnie regionie na ziemi. W granicach naszego państwa leży też jeden z najwyższych i najbardziej stromych łańcuchów górskich na świecie – wspaniałe, majestatyczne Andy. Nie wolno zapominać również o wilgotnych lasach równikowych dżungli amazońskiej – królestwie niezliczonych gatunków roślin i zwierząt, oraz geoglifach z Nazca i piramidach Cahuachi, badanych przy współpracy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, które nadają Peru kuszący rys tajemniczości. 

 

Jak zachęciłaby Pani polskich turystów do podróży do Peru?

Moja ojczyzna zawsze wita Polaków z otwartymi ramionami. Czekają w niej na nich skarby historii,  cuda przyrody, pyszne jedzenie, gościnni i życzliwi mieszkańcy, czyli jedyna w swoim rodzaju wakacyjna przygoda.

 

Dziękuję serdecznie za rozmowę i do zobaczenia w Peru!

 

Ambasada Peru w Polsce ul. Starościńska 1/3 02-516 Warszawa tel. +48 22 646 88 07 fax +48 22 646 86 17 e-mail: embperpl@perupol.pl www.perupol.pl